هشدار وزارت بهداشت نسبت به تب مالت | توصیه‌هایی درباره استفاده از لبنیات سنتی
همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مطلبی در صفحه ایکس(X) درباره تب مالت و ضرورت توجه به واکسیناسیون دامی تاکید کرده است: ابتلای ۲۱هزار نفر در سال گذشته و ۱۸هزار نفر در سال جاری تاکنون به تب مالت در کشور علامت خطری است که توجه به واکسیناسیون دام‌ها با واکسن‌های با تکنولوژی جدید و رعایت زنجیره سرمای آن، خودداری از مصرف فرآورده‌های لبنی سنتی و آگاهی‌رسانی به جامعه را ضروری می‌کند.
همین آمار نگران کننده سبب شد تا در گفت و گویی با دکتر خدیجه رحمانی استاد تغذیه دانشگاه شهید بهشتی سوالاتی درباره توصیه‌های تغذیه‌ای‌درباره مصرف لبنیات سنتی، دلایل بروز تب مالت، نشانه‌های تب مالت در لبنیاتی مانند شیر، پنیر، کره، خامه، ماست و بستنی و همچنین ارزش غذایی لبنیات سنتی نسبت به لبینات پاستوریزه، را مطرح کرده‌ایم.
چرا تب مالت؟
رحمانی با بیان اینکه لبنیات سنتی پاستوریزه نمی‌شوند، می‌گوید: احتمال ابتلای افراد مصرف کننده از این لبنیات به تب مالت وجود دارد، تب مالت از جمله بیماری‌های مشترک بین انسان و دام است که از دام به دلیل لبنیات آلوده به انسان متقل می‌شود. به منظور پیشگیری از بیماری تب مالت تاکید بر مصرف لبنیات پاستوریزه است. دلیل آن نیز فرایند پاستوریزاسیون است که در آن شیر در دمای خیلی بالا و در مدت زمان خیلی کوتاه حرارت می‌بیند و میکروب‌های مضر موجود در آن از بین می‌رود. تب مالت نوعی بیماری عفونی باکتریایی است که در اثر تماس با حیوان آلوده یا فرآورده‌های حیوانی آلوده به باکتری بروسلا ایجاد می‌شود. از نشانه‌های شایع آن می‌توان به تب، عرق شبانه، درد عضلانی و کاهش وزن اشاره کرد.
این متخصص تغذیه به این مساله اشاره می‌کند که تب مالت در محصولات لبنی نشانه ظاهری ندارد که بتوان به تفکیک محصولات لبنی به آن اشاره کرد. اگر شیر الوده به باکتری باشد به احتمال زیاد بیماری منتقل می‌شود اما این چیزی نیست که به ظاهر بتوان آن را تشخیص داد این امر در مورد سایر محصولات لبنی نیز صدق می‌کند.
راه‌های انتقال تب مالت
او درباره راه‌های انتقال این بیماری نیز می‌گوید: انتقال این بیماری از سه طریق اتفاق می‌افتد: از طریق تماس مستقیم از راه ملتحمه چشم (کونژنکتیو)، یا از طریق تماس خراش‌ها و جراحات پوست با ترشحات، مواد دفعی یا بافت‌های حیوانات آلوده یا اشیاء آغشته به ترشحات عفونی است. راه دوم نیز از طریق مصـرف بافت‌ها، مواد غذایی یا مایعات حـاوی باکتری بروسلا مانند شیرخام و فرآورده‌های لبنی آلوده خصوصا پنیر تازه، خامه و سرشیر است. موارد تب مالت انسانی ناشی از گوشت و فرآورده‌های آن کمتر از استفاده از فرآورده‌های لبنی آلوده است.
او تاکید می‌کند: احتمال ابتلای افراد به تب مالت از طریق مصرف ماست سنتی به دلیل انجام فرایند تخمیر در ماست تقریبا وجود ندارد.
این متخصص درباره مصرف شیر سنتی در منزل نیز توصیه می‌کند: فقط گرم کردن شیر کافی نیست. شیر سنتی حتما باید در منزل جوشانده شود، در دمایی که شیر در منزل جوشانده می‌شود، ویتامین B۲ یا ریبوفلاوین موجود در شیر از بین می‌رود. چرا که این ویتامین در برابر حرارت مقاوم نیست. اما باید توجه داشت که برای برطرف کردن خطر تب مالت شیر باید به دمای جوش برسد تا میکروب‌ها از بین بروند.
ارزش غذایی لبنیات سنتی در مقایسه با پاستوریزه
رحمانی در ادامه می‌گوید: لبنیات سنتی ارزش غذایی بیشتری نسبت به لبنیات پاستوریزه ندارند. این یک تفکر عامیانه است و شاید یک عده از طرفداران طب سنتی این بحث را مطرح می‌کنند. لبنیات سنتی چرب تر از لبنیات پاستوریزه است که می‌توان گفت چربی چیز اصلا مفیدی نیست. حتی تاکید بر این است که کودک تا دو سالگی بیشتر شیر پرچرب مصرف نکند و توصیه بر این است که از دو سالگی به بعد همه افراد شیر کم چرب مصرف کنند. البته اینکه می‌گوئیم کم چرب در واقع بر کل مجموع لبنیات از جمله شیر ماست و پنیر صدق می‌کند.
به تاکید این متخصص تغذیه چربی‌های شیر اشباع هستند و در بدن ساخته می‌شوند و لازم نیست ما از طریق تغذیه آن را وارد بدن کنیم. زمانی که چربی را از طریق غذا وارد بدن کنیم مازاد است و تبدیل به کلسترول می‌شود که باعث ابتلای افراد به بیماری‌های قلبی و عروقی و سایر بیماری‌های متابولیک می‌شود. به خاطر همین لبنیات سنتی هیچ مزیتی بر لبنیات پاستوریزه ندارد. ما کره، خامه و سرشیر را به دلیل چربی بالا از جمله مواد مورد نیاز غذایی بدن نمی‌دانیم. البته مصرف هر از گاهی آن‌ها به منظور تنوع اشکالی ندارد.
این متخصص درباره خرید از لبنیاتی‌های سنتی هم توصیه کرد: خرید لینیات از فروشگاه‌های لبنیاتی را توصیه نمی‌کنم، امکان دارد محصولاتشان سلامت باشد، اما به دلیل اینکه چنین اطمینانی به طور قطعی وجود ندارد. به دلیل احتمال آلودگی ترجیح بر عدم خرید لبنیات سنتی است.
منبع ویتامین B
رحمانی به خواص لبنیات نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: لبنیات منبع بسیار مهم تامین پروتئین بدن است. منبع مهم ویتامین‌ها نظیر ویتامین A، ویتامین B به خصوص B۲، حتی می‌توان گفت که لبنیات مهم ترین منبع تامین ویتامین B۲ مورد نیاز بدن در طول روز است. ویتامین‌ها موادی هستند که حتما باید روزانه تامین شوند چرا که در بدن ذخیره نمی‌شوند. به عنوان مثال اگر پروتئین دریافت نکنیم، ذخایر آن در عضلات موجود است. لبنیات بهترین منبع تامین کلسیم است. هیچ ماده غذایی دیگری از نظر مقدار کلسیم و میزان جذب آن در بدن با لبنیات برابری نمی‌کند.
بیشتر بخوانیم:
- مهم‌ترین منبع تامین کلسیم ؛ با مصرف روزانه شیر و لبنیات چه اتفاقی در بدنمان می‌افتد؟
- مصرف لبنیات به حداقل رسیده است
