از مرگ «پرویز» در ارم تا ممنوع شدن ایجاد باغ وحش

خبرگزاری مهر، گروه جامعه: محیط زیست یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های طبیعی بشر است که تغییرات آن تأثیر مستقیمی بر زندگی ما دارد. در بهمن ماه سال گذشته، اخبار متعددی در حوزه محیط زیست منتشر شد که نشان‌دهنده چالش‌ها و تحولات مهم این حوزه بودند. از توقیف ده‌ها گونه جانوری در بازار پرندگان خلیج تا ممنوع شدن ایجاد باغ‌های وحش در سراسر کشور که هر یک از این رویدادها نقش مهمی در شکل‌دهی به آینده محیط زیست ایفا کرده‌اند.

این گزارش به بررسی مهم‌ترین اخبار زیست‌محیطی بهمن ماه ۱۴۰۳ می‌پردازد تا تصویری جامع از وضعیت محیط زیست در آن دوره ارائه دهد.

همکاری‌های ایران و امارات در زمینه مقابله با گرد و غبار و بیابان‌زایی افزایش می‌یابد

شینا انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان که به دعوت طرف اماراتی در ۳ بهمن ۱۴۰۳ به این کشور سفر کرده است، با شیخ محمد بن زائد آل نهیان، رئیس کشور امارات عربی متحده دیدار کرد.

در این دیدار ۲ طرف با اشاره به پیوندهای تاریخی و مناسبات همسایگی فی‌مابین ۲ کشور و ابراز خرسندی از روند رو به رشد روابط فی‌مابین، بر اهمیت توسعه مناسبات از جمله در زمینه‌های محیط زیستی تاکید کردند.

رئیس سازمان محیط زیست کشورمان، آمادگی طرف ایرانی را برای توسعه همکاری‌ها از جمله در زمینه گرد و غبار و مقابله با بیابان‌زایی اعلام و افزود: رسیدگی به این چالش‌ها، نیازمند توسعه همکاری‌ها و برنامه مشترک است.

رئیس کشور امارات با استقبال از پیشنهادات مطرح شده، همکاری مشترک در حوزه‌های زیست محیطی را ضرورتی برای حفظ مصالح و منافع فرزندان و نسل‌های آینده ۲ کشور برشمرد و بر آمادگی امارات در این خصوصی تاکید کرد.

آخرین وضعیت سلامت پلنگ دماوند اعلام شد

سومین جلسه دامپزشکی سازمان حفاظت محیط زیست در ۶ بهمن ۱۴۰۳ پیرامون وضعیت پلنگ دماوند در دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شد.

در این جلسه که با حضور جمعی از دامپزشکان بخش خصوصی و سازمانی تشکیل شد؛ ابتدا ابدالی مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش هدف از برگزاری جلسه را برای حاضرین تشریح و در ادامه گفت پس از سه هفته که از شروع درمان گونه یاد شده می‌گذرد لازم بود تا ضمن ارائه گزارشی از وضعیت درمانی برای ادامه این روند با دوستان صاحب نظر مشورت و تبادل آرایی داشته باشیم.

سپس بابک باستانی دامپزشک سازمان حفاظت محیط زیست گزارشی از سیر درمان پلنگ برای مدعوین ارائه کرد در این جلسه پس از بحث و تبادل نظر اعضای کمیته به اتفاق بر ادامه روند درمانی به همین منوال تاکید کرده و مقرر شد پس از سپری شدن حدود نیمی از دوره زمانی سه هفته آینده جلسه‌ای تشکیل و در خصوص ادامه روند تصمیم‌گیری شود.

سالانه ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده باید از چرخه حمل و نقل خارج شوند

حسن عباس نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران بر لزوم اجرای قانون هوای پاک و برنامه‌های نظارتی برای کاهش آلودگی هوا تأکید کرد و گفت: حدود ۵۲ درصد از آلودگی هوای استان مربوط به منابع متحرک و ۴۲ درصد به منابع ثابت اختصاص دارد و خودروها به عنوان مهم‌ترین منبع آلودگی هوای تهران، به دلیل عدم رعایت استانداردهای سوخت و استانداردهای خود خودرو، نقش کلیدی در این بحران دارند.

وی افزود: علاوه بر خودروها، منابع ثابتی مانند پسماند سوزی، واحدهای صنعتی، فعالیت‌های عمرانی و مدیریت نخاله‌ها نیز تأثیر قابل توجهی بر آلودگی هوا دارند و در برخی مناطق، خشک شدن تالاب‌ها نیز منجر به ایجاد گرد و غبار و تشدید آلودگی هوا می‌شود.

عباس‌نژاد با تأکید بر اجرای قانون هوای پاک تصریح کرد: این قانون، وظایف و تکالیف هر دستگاه مرتبط با مدیریت آلودگی هوا را به طور دقیق مشخص کرده است و در سطح استان تهران، ۱۶ دستگاه باید اقدامات نظارتی، اصلاحی و بازدارنده را برای کنترل آلودگی انجام دهند؛ به ویژه در مدیریت پسماند، نخاله‌ها و خودروهای فرسوده باید جدیت بیشتری اعمال شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به برنامه هفتم توسعه بیان داشت: طبق این قانون، هر سال باید ۵۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده از چرخه خارج شوند و در همین راستا، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری دستگاه‌های متولی و نظارتی، از جمله وزارت کشور و وزارت صمت، پیگیر اجرای این طرح است.

این مقام مسئول در پایان اظهار امیدواری کرد: خوشبختانه استاندار تهران و سایر نهادهای نظارتی نیز این موضوع را به طور جدی دنبال می‌کنند و امیدواریم با همکاری دستگاه‌ها و اجرای برنامه‌های پیش بینی‌شده، شاهد بهبود وضعیت هوای تهران و استان باشیم.

کشف و توقیف ده‌ها گونه جانوری در بازار پرندگان خلیج

همچنین بهمن سال پیش فرهاد زندی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران از گشت و پایش ویژه مأموران اجرایی از بازار خرید و فروش پرندگان خلیج و کشف ده‌ها گونه جانوری خبر داد.

وی با اعلام این خبر گفت: مأموران اجرایی یگان حفاظت محیط زیست استان تهران به منظور گشت و پایش بازار خرید و فروش پرندگان خلیج و شناسایی غرفه‌هایی که اقدام به خرید و فروش غیر مجاز جانوران وحشی می‌کنند به این محل اعزام شدند.

وی افزود: مأموران پس از بررسی محل سه غرفه مختلف، سه قطعه کبک، چهار بهله دلیجه، پنج قطعه سار، ۱۲ عدد سنجاب، یک قطعه قرقاول یخ زده و همچنین دو قطعه قرقاول، یک بهله جغد عندلیب، دو قطعه طاووس و ۱۱ بهله دلیجه را مشاهده و تعداد زیادی از آن‌ها را ضبط کردند.

زندی تصریح کرد: اقدام عامل فروش این گونه‌ها به استناد قوانین و مقررات و آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های ابلاغی، بر خلاف قوانین و مقررات است و پرونده تخلف برای متهمان تشکیل و در مراجع قضائی پیگیری خواهد شد.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه مهمترین موضوع برای جلوگیری از خرید و فروش حیات وحش ممنوعه بحث آگاهی بخشی و آموزش به شهروندان است، بیان داشت: هر چقدر سطح آگاهی مردم بالاتر رود به طور مسلم تقاضا کاهش پیدا کرده و افرادی که اقدام به زنده‌گیری این حیوانات می‌کنند به مقصود خود نخواهند رسید.

تمام نیروگاه‌های حرارتی کشور به مازوت سوزی روی آورده‌اند

سمیه رفیعی، سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس با اشاره به وضعیت آلودگی هوای تهران گفت: در تهران نیروگاه‌های بعثت و طرشت که فقط امکان استفاده از گاز را دارند در حال حاضر گاز مصرف می‌کنند و نیروگاه پرند نیز نفت گاز با میزان گوگرد ۸۰۰۰ PPM مصرف می‌کند.

وی افزود: در عین حال نیروگاه‌های منتظر قائم و شهید رجایی هم که تهران را تحت تأثیر قرار می‌دهند همگی در حال استفاده از مازوت هستند.

رئیس کمیته محیط زیست کمیسیون کشاورزی و محیط زیست مجلس در خصوص نیروگاه‌های سیکل ترکیبی گفت: نیروگاه‌های سیکل ترکیبی کشور نیز در حال حاضر نفت گاز مصرف می‌کنند و تنها در مواقع خاص که مشکل تأمین گاز ندارند، گاز مصرف می‌کنند.

وی با اشاره به ضرورت اجرایی شدن تصمیمات کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران گفت: متأسفانه برابر گزارش‌های دریافتی بعضاً دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های زیرمجموعه از مصوبات کمیته اضطرار آلودگی هوا در خصوص تعطیلی در شرایط اضطرار تبعیت نمی‌کنند به شکلی که برخی مدیران این دستگاه‌ها یا خود شخصاً در محل کار حضور می‌یابند و یا کارمندان را به انحای مختلف به محل کار می‌کشانند که ضروری است استانداری تهران به طور جدی در این خصوص ورود کند.

رئیس کمیته محیط زیست کمیسیون کشاورزی و محیط زیست مجلس با اشاره به مشکل ناترازی سوخت در تهران گفت: یکی از موضوعات مهم کاهش در تعطیلی‌ها علاوه بر کاهش آلودگی هوای منابع ساکن، کاهش مصرف سوخت است. لذا قرار نیست هم تعطیلی به پایتخت تحمیل شود و هم مصرف سوخت و آلودگی کاهش نیابد.

وی در پایان خواستار نظارت جدی استانداری تهران و اداره کل محیط زیست استان تهران بر مصوبات کمیته اضطرار آلودگی هوا شد.

ایجاد باغ‌های وحش در سراسر کشور ممنوع شد

همچنین بهمن ماه پارسال شینا انصاری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست طی نامه‌ای به مدیران کل حفاظت محیط زیست سراسر کشور ابلاغ کرد تا از صدور موافقت اصولی “جدید” ذیل هر عنوان مرتبط با باغ‌های وحش در سراسر کشور خودداری کنند.

وی در این نامه اذعان داشت: عدم توجیه اقتصادی باغ‌های وحش و خرید و فروش‌های غیرمجاز متأثر از این وضعیت، افزایش تعداد واحدهای نامطلوب را دربرداشته و چالش‌های بیشتری را در مسیر ساماندهی باغ‌های وحش برای این سازمان به دنبال داشته است. مضاف بر این، موضوع اخذ زمین از منابع ملی نیز به بهانه ایجاد پارک وحش، باغ‌وحش، باغ پرندگان و مراکز نگهداری مزید بر علت شده است.

معاون رئیس جمهور همچنین تاکید کرد: افزایش معنادار این امر در سال‌های اخیر دستاویزی را برای انتفاع بیشتر سوداگران و سودجویان فراهم کرده است. از این‌رو جهت ارزیابی و ایجاد روندی نظام‌مند در راستای بهبود وضعیت واحدهای موجود و مورد تاکید این سازمان “به‌عنوان متولی حیات وحش آزاد و نیز گونه‌های وحشی در اسارت کشور”، تا اطلاع ثانوی و ساماندهی کامل وضعیت واحدهای فعال کشور، صدور موافقت اصولی “جدید” ذیل هر عنوان مرتبط با باغ‌های وحش در سراسر کشور ممنوع است.

وی گفت: بدیهی است ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌ها وظیفه نظارت دقیق و مستمر بر اجرای دقیق این ابلاغیه و نیز عملکرد واحدهای فعال موجود را خواهند داشت.

خداحافظی «پرویز» با ارم

بهمن ماه سال گذشته علی طاهری دامپزشک باغ وحش ارم اعلام کرد: علی رغم تلاش‌های صورت گرفته، پرویز، پیرترین شامپانزه ایران که یکی از نمادهای باغ وحش ارم محسوب می‌شد و از ابتدای تأسیس، به این مکان منتقل شده بود، در حالی که در تخت خود مشغول استراحت بود، با آرامش درگذشت.

طاهری، در ادامه افزود: پرویز دچار بی حالی و بی اشتهایی بود. نبض بسیار ضعیف، مخاط رنگ پریده و معاینه قلب او نشان از آریتمی شدید داشت.

قاسم محمدی، مدیر وقت باغ وحش ارم نیز پیش از این با بیان این نکته که ۶۰ درصد حیوانات باغ وحش ارم پیر هستند، خاطرنشان کرده بود: تعویض گله شامپانزه‌ها یکی از این اقدامات است و مکاتباتی را با کشور کنیا برای انتقال گله پیر شامپانزه‌های ارم به مرکز نگهداری از این گونه در کنیا و دریافت یک گله جوان انجام داده‌ایم، که متأسفانه هنوز منجر به نتیجه نشده است.

گفتنی است؛ «پرویز» سابقه بازی در فیلم سینمایی را هم در سابقه خود داشت.

شامپانزه‌ها حدود ۹۸.۶ درصد با انسان قرابت ژنتیکی دارند و از این نظر نزدیک‌ترین گونه جانوری به انسان به شمار می‌آیند. این گونه حیوانی، بسیار ارزشمند محسوب می‌شوند که وجود آنها در باغ وحش ارم یک فرصت استثنایی برای آشنایی آنها به شمار می‌رود. هوش بالا، رفتارها و تعاملات اجتماعی پیچیده و توانایی استفاده از ابزار از ویژگی بارز شامپانزه‌ها است.